جدول زندگی کفشدوزک hippodamia variegata (col.: coccinellidae) روی سه گونه شته گندم در شرایط آزمایشگاهی

کفشدوزک hippodamia variegata goeze (coleoptera: coccinellidae) گونه ای با پراکنش وسیع در ایران است. فعالیت این گونه در اکثر نقاط ایران روی شته های مختلف از جمله شته های غلات گزارش شده است. در این تحقیق، اثر تغذیه از سه گونه شته از جمله شته سبز گندمsitobion avenae (fabricius) ، شته روسی گندم (mordvilko) diuraphis noxia و شته معمولی (سمی) گندمschizaphis graminum (rondani) روی پارامترهای دموگرافیک کفشدوزک h. variegata در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. داده های حاصل از دموگرافی کفشدوزک h. variegata، با استفاده از جدول زندگی سن، تک جنسی و هم چنین سن-مرحله، دو جنسی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصل از جدول زندگی تک جنسی نشان داد که نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) کفشدوزک روی شته هایs. avenae ، d. noxia وs. graminum به ترتیب 119/0، 241/0 و 201/0 بر روز و نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) به ترتیب 127/1، 273/1 و 223/1 بر روز تعیین شد. مقادیر نرخ خالص تولید مثل (ro) کفشدوزک h. variegata روی این سه گونه شته به ترتیب 29/12، 99/145 و 28/31 (تخم ماده/ ماده/ نسل) بدست آمد. علاوه بر این، مدت زمان طول یک نسل (t) کفشدوزک روی این سه گونه شته از 13/17 روز روی شته s. graminum تا 77/20 روز روی شته s. avenae متفاوت بود. هم چنین نرخ بقا در زمان ظهور حشرات کامل با تغذیه از شته هایs. avenae ، d. noxia و s. graminum به ترتیب 56/0، 65/0 و 49/0 بدست آمد. بیشترین و کمترین امید به زندگی در تخم های گذاشته شده به ترتیب با تغذیه از شتهs. avenae ( 79/25 روز) و شتهs. graminum (73/20 روز) تعیین شد. بیشترین و کمترین امید به زندگی در حشرات کامل تازه ظاهر شده کفشدوزک نیز به ترتیب با تغذیه شتهs. avenae (93/26 روز) و شتهs. graminum (04/14 روز) بدست آمد. با در نظر گرفتن کل پارامترهای دموگرافیک می توان گفت کفشدوزک h. variegata با تغذیه از هر سه گونه شته قادر به تکمیل سیکل زندگی و تولیدمثل است ولی شته روسی گندم d. noxia میزبان مناسب تری جهت رشد و نمو این کفشدوزک می باشد.